Re: TEXT: le gunse ku joi le lorxu

[Dylan Thurston <dpt@abel.MATH.HARVARD.EDU>]

I've been reading through this text; very slowly, since I'm an utter
neophyte.  I have some questions, probably silly; please bear with me.

(And then I go on to read Chris Bogart call it an easy read.  {zo'o}
Pah.)

On Sat, 29 Apr 1995 jorge@PHYAST.PITT.EDU wrote:
> i le de'e lisri cu xe fanva lo spano xe fanva be fo le bangrxaimara

First:  what are the principles of formation of 'bangrxaimara'?
Presumably that's 'language of the Aimaras', but I don't know where the
'rx' comes from.  (Incidentally, what is the English orthography for
{aimaras}?)

> i la aimaras cu ketco natmi i ri xabju la bolivias joi la perus
> joi le berti be la tciles joi la arxentinas  i le bangrxaimara cu
> mutce cinri  i mi pu tcidu lo piso'umei sera'a ra
>
> -----------------------------------------------------------------------
>
>                      le gunse ku joi le lorxu
>
> .i zuku zuku le fetygunse ku joi le fetlorxu cu tavla simxu .i le gunse
> pu kansa lei ri panzi .i zutse loi rokci .ibabo le lorxu cu klama je
> penmi gy .i ly cusku lu ua doi gunse ri'a ma lei do panzi ne tai
> lo zunri cu melbi .i lei me mi na go'i .i ri gruzi .i au ri simsa
> lei me do .i ta'i ma do cpacu lei panzi noi tai melbi li'u

Out of curiousity, how would one rephrase the first bridi without using
the tanru {tavla simxu}?

{zunri} should be {zumri} and {gruzi} should be {grusi}, right?

> .i le gunse cu spusku lu lei me mi pu se jukpa .i mi glare jukpa ri
> le nu nerpu'i rori le toknu .i e'u ko jukpa lei me do .i aupei mi
> bregau le toknu sei le gunse cu cusku li'u

It strikes me as a bit odd to repeat 'le gunse cu cusku', but it's
properly marked.

Shouldn't the paragraph be marked with {ni'o}?

> .i lu ausai ko zbasu le toknu sei le lorxu cu cusku .i ta'i ma cu zbasu
> le toknu .i xu me ti li'u .i ly lebna loi bliku mu'i le nu zbasu
                                  ^^^^^
> le toknu  .ibabo ly glagau ce'o glagau le toknu ja'e le nu ri mutce
> glare

Is {lebna} really right here?  From the gismu list, {lebna} has an x3
place, the person x2 is taken from; 'seize' seems to be the closest
English equivalent.  Wouldn't {cpacu} be better?

(I also recently noticed {lebna} used in the same way in "Imaginary
Journeys:  The Lojban Space/Time Tense System".  Am I seeing linguistic
drift?)

> .ibabo le gunse cu cusku lu e'u ko klagau lei do panzi ti .i mi'o
> ba punji ra le nenri be le toknu .ibabo selgaigau ra le glare dertu
> .i roroi ca le nu do tirna le nu spoja keikei ko cusku lu paboi reboi
> li'o li'u gi'e klama ru'u le toknu .ibabo lei do panzi ba'o binxo
> lo simsa be lei zumri ne du'i lei me mi li'u

In the first bridi, why {ti} instead of {vi}?

Can one person {klama ru'u le toknu} (come around the oven)?

> .i ta'i la'e di'u le lorxu nerpu'i lei ri panzi le toknu .i lu i'esai
> me ta sei le gunse cu cusku li'u
>
> .i la'e lu me ta li'u se zukte le lorxu .i ca'o le nu le lorxu
> cu nerpu'i lei ri panzi le toknu kei le gunse ku joi lei ri panzi
> cu darno klama fo le lalxu .i mutce darno le lorxu
>
> .i ki'unai le nu lei lorpanzi cu dunku klaku kei le lorxu na jundi ra
> gi'e nerpu'i ra le toknu .ibabo ua co'a spoja fa lei betfu be lei
> lorpanzi .i roroi ca le nu lo betfu cu spoja kei le lorxu cu sruri
> klama gi'e gleki cusku lu paboi li'u fa'ubo lu reboi li'u fa'ubo
> lu ciboi li'u fa'ubo lu voboi li'u fa'ubo lu muboi li'u

Now's a good a time as any to inquire about the distinction {lo} vs.
{le}.  Why is it, e.g., {lei betfu} in the second line but {lo betfu} in
the third?

I'm not sure why {fa'u} was used in the last bridi, rather than, say,
{ce'o}.

> .ibabo ca le nu le lorxu cu barle'a lei ri panzi le kevna kei le gunse
> cu mutce darnu bu'u le lalxu  .i le lorxu cu barle'a lei ri panzi noi
> ba'o tabybi'o

Again, I'd question the use of {lebna}.
The spatial tenses confuse me here; earlier, the goose went far away by
route of the lake; but now the goose is far away _at_ the lake?

> .i lu mo e'enai sei le lorxu cu cusku li'u .i co'a klaku
>
> .ibabo ly tcefengu gi'e cusku lu ai mi ba sudgau le lalxe li'u .i ly
> pinxe ce'o pinxe mu'i le nu sudgau le lalxe .i ku'i ki'unai le nu
> mutce pinxe na snada le nu sudgau le lalxe .i le ly betfu ba'o plana
> binxo .i ly darkla ca'o le nu cirko lo djacu ra'i le trixe .i ly
> jdesku lu o'i e'u ju'i kinli pezli ko na batci mi li'u

{lalxe} should be {lalxu}, no?
Could {le ly betfu ba'o plana binxo} also be written {le ly betfu ba'o
plana} or {le ly betfo ba'o binxo (lo/le) plana}?
The meaning of the last two sentences seems very weird to me.  Is
"The fox dared to go while she was losing water from her back.  She
cried out in warning, 'Be careful!  Sharp leaf, don't cut me!'" a
correct translation?  Where's the fox going?  What on earth is a {kinli
pezli}?

> .i badri je klaku klama fo le cmana .ize'iku lo kilpezli ly batci
> .i zo pof .i ly spoja

.i.uanai ma badri je klaku klama fo le cmana

Any particular reason you use the lujvo {kilpelzi} here and the tanru
{kinli pelzi} above, or is it just stylistic?

> .i mulno
>
> --------------------------------------------------------------------
> mi'e xorxes

mi ckire fi lenu do fanva le cinri lisri

fo'e mi'e. dilyn. trs,ton.